İbrahim Şinasi Efendi
İbrahim Şinasi (5 Ağustos 1826 – 13 Eylül 1871), İstanbul’da doğan Türk gazeteci, şair, tiyatro yazarı ve düşünürdür. Bu çok yönlü sanatçımız, parça parça gelen ve hedefleri sınırlı olan yenilikleri belirli bir yönde toplayarak hamleye en muhtaç olduğumuz şekilde topluma döndürmüştür.
19. yüzyılda Türk edebiyatını etkileyen ve yönlendiren yazarlar arasında yer alan Şinasi Osmanlı toplumunun çağdaş uygarlığı yakalayarak gelişebileceğini, bununsa Batı örnek alınarak gerçekleşebileceğini savunan, Batılılaşma hareketinin öncülerinden biridir. Gazetelerde yazdığı makalelerle, Fransızcadan yaptığı şiir çevirileriyle, edebî ve toplumsal eleştirileriyle, yazdığı tiyatro yapıtlarıyla ve kullandığı yalın, halkın anlayabileceği arı dille edebiyatta Batılılaşmanın ilk adımlarını atmıştır.
Edebî Yaşamı
Şinasi, Fransız şairlerinden manzum olarak yaptığı ilk ve basit tercümeleri, 1858′de Tercüme-i Manzume adıyla yayımladı. Bunlar, Batı şiiri hakkında Türk okuyucusuna ilk bilgiyi veren çok küçük denemelerdi. Şinasi, bu denemelerden önce şekil bakımından değilse de anlayış bakımından Divan şiirinden tamamıyla farklı denemeler yapmıştı. Sanatçı, daha sonraları birçok türde eser vererek kendisinden sonra gelecek olan genç sanatçılara da örnek olmayı amaçlamıştır. Şinasi her şeyden önce ilklerin sanatçısıdır. İlk tiyatro, ilk şiir çevirisi, ilk özel gazete onun eseridir. Edebiyatımızda ilk defa noktalama işaretlerini kullanan da odur.
Şinasi’nin Türk Edebiyatına Getirdiği Yenilikler:
l Batılı anlamda ilk tiyatro eseri olan Şair Evlenmesi’ni yazdı.
l Noktalama işaretlerini kullanan ilk yazardır.
l Batılı anlamda ilk fabl örneklerini yazmıştır.
l İlk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval’i çıkarmıştır.
l İlk makale olan Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi’ni yazmıştır.
l Atasözleri üzerine ilk incelemeyi yapmıştır.
l Şiire hak, adalet, eşitlik ve kanun gibi yeni kavramlar getirmiştir.
l Şiire ve şiir kitabına isim veren ilk sanatçıdır.
Eserleri:
l Tercüme-i Manzume (Çeviri şiirler)
l Şair Evlenmesi (Bir perdelik komedi, 1860. Türk edebiyatında yazılan ilk tiyatro eseridir, fakat oynanmamıştır.)
l Müntehebat-ı Eş’ar (Şiirler)
l Durub-ı Emsal-i Osmaniye (Atasözleri)
l Müntehebat-ı Tasvir-i Efkar (Seçme makaleler, 2 cilt)
l Tercümân-ı Ahvâl Mukaddimesi (Tanzimat edebiyatındaki ilk makale)